تاریخچه صنایع دستی

تاریخچه صنایع دستی در جهان:

صنایع دستی یکی از مظاهر فرهنگی و بیانگر قدمت آداب و رسوم، تمدن، افکار و باورهای اقوامی ست که در سالیان دور در هر منطقه ای از کره زمین می زیسته اند.

طبق تعریفی که سازمان ملل متحد (یونسکو) برای توصیف صنایع دستی به کاربرده است:

“صنایع دستی به محصولاتی اطلاق می شود که توسط هنرمند صنعتگر کاملا با دست و یا با کمک ابزار ساده یا مکانیکی تولید می شوند بصورتی که سهم دستان هنرمند از سهم به کارگیری ابزار کمکی کمتر نباشد.

با توجه به موقعیت جغرافیایی ، صنایع دستی در هر نقطه جهان دارای تفاوت‌هایی با هم هستند.

از سالیان گذشته تا به امروز این صنایع دچار تغییر و تحولات زیادی در نحوه تولید و موارد استفاده، شده‌اند که این تحولات به دلیل پیشرفت علم و انقلاب‌های صنعتی صورت گرفته‌اند.

در این مطلب با تاریخچه صنایع دستی در جهان و سیر تحول این صنعت در ایران آشنا می‌شویم.

بدیهی ست کشورهایی که قدمت بیشتری دارند، دارای صنایع دستی متنوع‌تر و گسترده‌تری هستند.

در کشورهایی با قدمت بیشتر، حکومت‌ها، سلسله‌ها و اقوام مختلفی زندگی کرده‌اند که در تنوع صنایع دستی و گستردگی آن تاثیر به سزایی داشته‌اند.

از جمله این کشورها می‌توان به چین، هندوستان و ایران اشاره کرد.

این سه کشور جزو قدیمی‌ترین تمدن‌های تاریخ جهان به شمار می‌آیند و از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان صنایع دستی در جهان هستند.

تحول صنایع دستی با انقلاب صنعتی:

درجهان تا قبل از انقلاب‌های صنعتی، هر چیزی که انسان‌ها استفاده می‌کردند،از تن پوش ها و زیور‌آلات،تا ابزارآلات کشاورزی و سلاح‌های جنگی همه را  با دست و ابزارهای دستی میساختند و تولید میکردند.

بعد از انقلاب‌های صنعتی در قرن نوزدهم میلادی با تولید ماشین‌ها، ابزارآلات مکانیکی نقش صنایع دستی در اکثر جوامع کمرنگ‌تر شد.

اما بعد از جنگ‌های جهانی بعضی کشورها مثل هندوستان، چین و یونان برای استقلال اقتصادی،همه تلاش خود را برای تولیدات داخلی و گسترش صنایع خاص منطقه و کشور خود به کار بستند.

به همین دلیل، تولید صنایع دستی را بیشتر از گذشته در دستور کار قرار دادند. به طور کلی صنایع دستی از آغاز اولین تمدن انسانی تا به امروز یکی از ارکان اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان بوده است.

تاریخچه صنایع دستی در ایران:

صنایع دستی هر کشور را می‌توان بازتابی از تمدن و فرهنگ مردم آن کشور دانست.

صنایع دستی از نخستین ابزارآلات تعامل انسان‌ها با یکدیگر در جوامع مختلف بوده‌اند و به همین دلیل اطلاعات قابل‌توجهی از پیشینه تاریخی کشورهای مختلف جهان را ارائه می‌دهند.

آثار هنری و قدیمی صنایع دستی ایرانی نشانه‌هایی از فرهنگ و هویت مردمان این سرزمین را در خود به یادگار دارند .

این آثار ریشه در تمدن کهن ایران داشته و قدمت آن‌ها به دوران ایران باستان می‌رسد.

این صنعت بخش قابل‌توجهی از بازارهای سنتی در شهرهای مختلف کشور ما را تشکیل می‌دهند.

کشف آثار هنری باستانی ساخته دست انسان، در بناهای تاریخی گوشه و کنار کشور ما از ارتباط تنگاتنگ هنر و صنایع دستی با تمدن این سرزمین خبر می‌دهد.

طبق شواهد به دست آمده اولین تمدن‌ها در ایران حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار سال گذشته شکل گرفته‌اند.

بنابراین تاریخچه صنایع دستی در ایران به حدود ۱۰ هزار سال قبل برمی‌گردد. حتی گفته می‌شود که در شمال ایران و نواحی استان مازندران مردمی در ۶ هزار سال پیش زندگی می‌کرده‌اند و صنایع دستی مخصوص به خودشان، مثل داس سنگی داشته‌اند.

بنابراین تاریخچه صنایع دستی در ایران به اولین تمدن‌های موجود در کشور بر می‌گردد.

یکی دیگر از قدیمی‌ترین صنایع دستی در ایران ظروف سفالی هستند.

بعد از اینکه وارد عصر فلزات شدیم، فلز به جای سنگ مورد استفاده قرار میگیرد و به یکی از ارکان مهم صنایع دستی تبدیل میشود.

ابزارهای کشاورزی مانند داس و سلاح‌های جنگی مانند انواع شمشیر و چاقو از جمله صنایع دستی بود که در گذشته به وسیله فلزهایی مثل آهن و مس تولید می‌شدند.

به مرور زمان کاربرد فلز در صنایع دستی افزایش پیدا کرد. از دیگر صنایعی دستی که به وسیله فلزها تولید می‌شدند زیورآلات و ظروف فلزی مانند ظروف مسی بودند.

از نظر سازمان صنایع دستی، 370 رشته را در این زمینه در کشور ما،میشناسند که داخل 24 دسته قرارمیگیرد.

یکی از برترین صنایع دستی ایران در که در سطح بین المللی مورد توجه بسیاری از کشور ها قرار دارد،فرش های دست بافت است که در جهان معرف فرهنگ و هنر ایران و ایرانیان می باشد.

صنايع دستی اصفهان،در طول سالیان متمادی به عنوان نماينده هنر اصيل و برتر قوم ايرانی در جهان معرفی شده است؛ از اين رو اگر اصفهان را مهد صنايع دستی ايران بناميم سخنی به گزاف نگفته ايم.

تاریخچه صنایع دستی اصفهان

صنایع دستی اصفهان در طول سالیان متمادی به عنوان نماینده هنر اصیل ایرانیان در جهان شناخته میشود.

اصفهان را، پایتخت صنایع دستی ایران مینامند و بسیاری از مردم دنیا، ایران را با سوغات و صنایع شهرهایی نظیر اصفهان می شناسند.

استان اصفهان با 104 نوع صنعت دستی دارای نشان اصالت یونسکو بوده و مقام اول کشوری رادر این زمینه دارد.

این صنعت در شهر اصفهان قدمتی دیرینه و کهن دارد، اوج رونق و شکوفایی این هنرهای زیبا دوران صفویه میباشد.

از آن زمان این مهارت از هنرمندان و استادان بزرگ، با روش استاد شاگردی، نسل به نسل منتقل شد تا به امروز.

صنایع دستی شهر اصفهان پستی بلندی های زیادی داشته است. پس از رونق دوران صفویه، بازار این حرفه در زمان قاجاریه از رونق افتاد و بعد از انقلاب مشروطه، جان تازه ای گرفت و خوشبختانه هنوز هم پابرجاست

ويژگي هاي فكري و رواني هنرمندان اصفهاني مانند ذوق، هنر، پشتكار و قناعت موجب شد تا فرآورده هاي دست ساز اصفهان در كشورمان خريداران فراوان پیدا کند.

همچنین گردشگران خارجي نيز طالب صنایع دستی اصفهان،با ويژگي هاي خاص آن باشند.

صنایع دستی اصفهان دارای شهرت جهانی می باشد.

صنایع دستی و سوغات اصفهان را در حاشیه میدان نقش جهان و در بازار قدیمی اصفهان می توان تهیه کرد.

از جمله صنایع دستی زیبای اصفهان قلم زنی، میناکاری، خاتم سازی، پارچه قلمکار، ملیله سازی، فیروزه کوبی و…. هستند.

با عرض تبریک روز جهانی صنایع دستی در بیستم خرداد ماه مطابق با10 June امیدواریم شاهد رونق روزافزون این صنعت و عرضه و صادرات آن در همه اقصی نقاط کره خاکی باشیم.