آموزش فیروزه کوبی در منزل

آموزش فیروزه کوبی در چند مرحله 

فیروزه کوبی را می‌توان هنری نوپا و محبوب در ایران دانست. هنری که با چسباندن سنگ فیروزه بر روی قالب های متفاوت (مس، نقره‌، برنج، برنز و…) اثر‌های فاخری را به وجود می‌آورد. این هنر با ظرافت بسیار زیبای خود، هر شخصی را به تمجید از خود وا می‌دارد. در این مقاله از صنایع دستی مسجدی سعی کرده‌ایم علاوه بر آموزش فیروزه کوبی، تعدادی از ظروف بسیار زیبای این هنر را نیز برای شما به نمایش بگذاریم.

پیش از شروع آموزش لازم است خاطر نشان کنیم که این هنر به دلیل خاص بودن خود، ذهن خلاقی را نیز برای طراحی صنایع دستی کم نظیری نیز احتیاج دارد. چرا که صرفا الهام گرفتن از سایر محصولات و صنایع دستی نمی‌تواند راه مناسبی برای تنوع بخشیدن به هنر و صنایع‌دستی فیروزه کوبی باشد. اما با به کارگیری ذهن و خلاقیت خود می‌توانید محصولات و صنایع دستی مختص به خود را به جامعه‌ی هنر معرفی کنید.

ابزار مناسب برای آموزش فیروزه کوبی در منزل 

در ادامه‌ی این مطلب از ابزار و وسایل مناسب فیروزه کوبی یاد شده است که پایه‌ای برای این هنر فوق‌العاده زیبا هستند. زیرا تمامی صنعتگران ماهر این حرفه نیز برای خلق آثار فیروزه کوبی از این نوع ابزار آلات استفاده می‌کنند.می‌توان گفت این ابزار کلا در همه‌ی بخش‌ها   ( آموزش و بازار کار) استفاده می‌شوند. البته لازم به ذکر است در این مقاله بیشتر در فیروزه کوبی بر روی مس تاکید شده است.

☆ظروف مسی: این موضوع را به یاد داشته باشید که ظروف مسی مورد استفاده در فیروزه کوبی، با سایر ظرف‌های مسی مورد استفاده و معمولی فرق دارند و نمی‌توان بر روی آنها  این هنر را پیاده کرد. بر روی این ظروف خطوطی وجود دارند که به آنها خط نکره گفته می‌شود و برای اجرای هنر فیروزه کوبی بر روی ظرف مسی، مهم و ضروری است.

☆ سمباده: شماره سمباده‌ای که برای این کار استفاده می‌کنید نباید خیلی پایین باشد چرا که خش‌دار کردن بین خطوط نکره بسیار مهم است و خش‌های خیلی بزرگی نباید روی آن ایجاد شود همچین مقدار سمباده‌ی مورد نیاز برای این کار، بستگی به فاصله خطوط نکره و اندازه ظرف مورد نظر شما دارد.

☆ چکش: در اغلب کارگاه‌های فیروزه کوبی از چکش‌های خاصی برای کوبیدن سنگ فیروزه بهره می‌گیرند.

☆ انبر دستی: معمولا این وسیله به صورت دلخواه مصرف می‌شود و هنرمندانی که می‌خواهند تغییر فرمی در ظروف شکل دهند، از آن استفاده می‌کنند. اما در کل بستگی به خود شما دارد و ممکن است در آموزش فیروزه کوبی به کار شما نیاید.

☆ پنس: برای اینکه در حین کار، آسان تر و به نوعی با ظرافت بیشتری سنگ‌های فیروزه را بر روی قالب مسی ظرف‌ها بگذارید، می‌توانید از پنس استفاده کنید. 

☆ چسب فیروزه کوبی: چسب‌هایی که صرفا دراین آموزش  استفاده می‌شوند به صورت دوقوطی سفید و مشکی دربازار وجود دارند. برای مخلوط کردن آن باید چسب مشکی را دوبرابر چسب سفید به کار برد ( نسبت دو به یک). اما چسب‌هایی که هنرمندان در بازار از آنان استفاده می‌کنند لاک (گردویی) نام دارند.

تشخیص مواد اولیه با کیفیت، نیمی از موفقیت در آموزش فیروزه کوبی

بی شک در آموزش فیروزه کوبی، کیفیت سنگ چندان اهمیتی ندارد،اما اگر می‌خواهید این کار رابه عنوان کسب وکار خود انتخاب کنید، بایدبتوانید سنگ فیروزه با کیفیت را تشخیص دهید. بهترین سنگ فیروزه‌ی موجود در بازار، سنگ فیروزه نیشابور است. این سنگ دارای رنگ آبی آسمانی به صورت یک‌دستی می‌باشد و رگه‌هایی از رنگ سیاه در پشته‌های آن وجود دارد.

دو موردبسیار کارآمد و مهم درباره سنگ فیروزه اصل وجود دارد، اول اینکه سنگ فیروزه به هیچ عنوان در مجاورت با شعله آتش و یا نور آفتاب تغییر رنگ نمی‌دهد، موردی که در نمونه‌های تقلبی برعکس این موضوع است‌. دوم اینکه سنگ فیروزه اصل در مقابل خراش برداشتن مقاومت بالایی دارد، درحالی که نمونه‌های تقلبی به راحتی خراش برمی‌دارند.

آموزش فیروزه کوبی به صورت مرحله ای

۱. سمباده کشیدن

دراولین مرحله، بایدمیان خط‌های نکره را باسمباده، خش‌دار کرد. این کارباعث می‌شود اصطحکاک درآن قسمت بیشتر شود، چسب فیروزه سرنخورد وبه قسمت های خارج از خط نکره سرایت نکند.

۲. زدن چسب برروی ظرف مسی

دراینجا، بایدچسب فیروزه رابه نسبت دوبه یک (چسب سیاه دوبرابرچسب سفید)بایکدیگر مخلوط کرد. توجه داشته باشیدکه این کارراباید به آرامی انجام دهید و رنگ چسب به دست آمده باید تیره باشد. این مرحله مهم ترین قسمت است.

پس از مخلوط کردن چسب فیروزه بایدبه کمک یک کاردک آن رابر روی قسمت‌های سمباده زده شده کشید. دراین مرحله ضخامت مناسبی از چسب را بر روی ظرف باقی بگذارید،به‌نحوی کم بودن آن موجب سرخوردن سنگ فیروزه نشود وآنقدر زیادنباشدکه پس از گذاشتن سنگ، چسب ازاطراف آن بیرون بزند.

۳. چسباندن سنگ فیروزه

چهارمین مرحله چسباندن سنگ‌های فیروزه برروی سطح کاراست. به کمک یک پنس بایدقطعه‌های سنگ فیروزه رابرروی قسمتی که چسب قرارگرفته است، بگذارید.دقت داشته باشیدکه هرچه فاصله میان سنگ‌های فیروزه کمترباشد،ظرافت وزیبایی کاربالا‌تر می‌رودوبه همین میزان ارزش هنری بیشتری به همراه دارد.

نکته:که چسب فیروزه حدود ۴۵دقیقه کیفیت خودرا حفظ می‌کندو پس از آن خشک شده وکارایی ندارد. به همین دلیل سرعت درفیروزه کوبی علاوه بر دقت فاکتورمهمی است.

۴. آخرین مرحله، پرداخت کاری

تااینجا را در خانه می‌توانید انجام دهیدو نیازبه کارگاه یا وسایل زیادی ندارید اماپس از چسباندن قطعه‌های سنگ فیروزه روی ظرف، بایدآن را به کارگاه‌های فیروزه کوبی ببریدتاطی فرایند‌های مختلف وتخصصی،ظریف‌کاری‌های زیادی رابر روی آن انجام دهند.

در نخستین مرحله از پرداختکاری ظروف فیروزه کوبی، قسمت‌های فلزی را باید به خوبی با وسایل مخصوص پلیش دهند تا جلا پیدا کند و قسمت‌هایی که در حین کار سیاه شده‌اند، از بین برود.

پس از به وجود آمدن سطحی صیقلی در قسمت فلزی، نوبت سابیدن سنگ‌های فیروزه است. در این مرحله بااستفاده از صفحات ساب، باید سنگ‌های فیروزه را تا حدی که با سطح فلزی ظروف همسطح شوند، سابید. این مرحله دقت وتمرکز بالایی نیازدارد چراکه بایدازداغ شدن بیش ازحدسنگ فیروزه با استفاده از جریان آب، جلوگیری کرد.

در این مرحله از آموزش فیروزه کوبی، باید یک لایه بتونه رابر روی تمام سنگ‌های فیروزه کار شده بکشید. این کار باعث رفع نقص‌هایی مانند کنده شدن سنگها می‌شود. پس از اعمال کار‌های گفته شده باید ظرف را به دستگاه مخصوصی، برای ساب خوردن نهایی بست. بعد از آن ظرف آماده‌ی اعمال مراحل فیبرینوژن، فیبرونکس، نمدوتیز آبکاری می‌شود.

در آخرین مرحله نوبت زدن لایه‌های پلی استربر سطح محصول می‌رسد. موردی که مقاومت ظروف را در برابر خش خوردگی و ضربه، افزایش می‌دهد.